Komunikacja

Kontrola drogowa – jak powinna przebiegać?

Co powinien zrobić kierowca podczas zatrzymania? Dowiedz się więcej.

11 maja 2022

Musimy pamiętać, że nie każda kontrola drogowa musi zakończyć się mandatem. Oczywiście, jeśli złamiemy przepisy, musimy się z tym liczyć. Zdarza się, że służby prowadzą różnego rodzaju akcje prewencyjne, które mają poprawić bezpieczeństwo na drodze. Warto jednak wiedzieć, jakie są prawa i obowiązki zarówno kierowców, jak i funkcjonariuszy.

Kontrola drogowa – podstawa prawna

Podstawę prawną do zatrzymania pojazdu i przeprowadzenia kontroli drogowej stanowi art. 129 Ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Możemy z niego wyczytać, że:

  • czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie należą do zadań policji,
  • policjant, w związku z wykonywaniem czynności określonych w ust. 1, jest uprawniony do legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń co do sposobu korzystania z drogi lub używania pojazdu.

Należy jednak pamiętać, kiedy funkcjonariusze uprawnionych służb mają faktyczny powód do przeprowadzenia kontroli. Należą do nich:

  • podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przez kierującego pojazdem,
  • podejrzenie, że pojazd pochodzi z przestępstwa (jest kradziony) lub znajdują się w nim osoby, które popełniły przestępstwo,
  • uzasadnione podejrzenie, że pojazd zagraża bezpieczeństwu ruchu (np. zły stan techniczny lub kierowca pod wpływem alkoholu),
  • wykonywanie czynności służbowych na miejscu zdarzenia drogowego,
  • zgłoszenie interwencji przez obywateli,
  • zachowanie kierującego pojazdem.

Oznacza to, że w teorii funkcjonariusz uprawniony do przeprowadzenia rutynowej kontroli drogowej może zatrzymać dowolny pojazd w każdej sytuacji. Musi jednak podać nam powód zatrzymania. Rozwiewając wszelkie wątpliwości – policjant nie może nas zatrzymać do kontroli bez powodu, ale to nie kierowca decyduje o tym, czy policjant ma powód czy nie.

Zobacz też: Poznaj obowiązkowe wyposażenie samochodu

Ciekawym zapisem prawnym jest ten, który mówi, że umundurowany funkcjonariusz może zatrzymać pojazd do kontroli w każdym miejscu i o każdej porze. Policjant nieumundurowany może to zrobić tylko za dnia w terenie zabudowanym.

Kontrola drogowa – kto może jej dokonać?

Czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu drogowego to podstawowe zadanie policji. Jednak nie tylko funkcjonariusze tej służby mogą nas zatrzymać w celu kontroli. Takie uprawnienia ma też:

  • Inspekcja Transportu Drogowego,
  • Żandarmeria Wojskowa,
  • Straż Graniczna,
  • Służba Celno-Skarbowa,
  • Inspekcja Ochrony Środowiska (w obecności osoby uprawnionej np. policjanta),
  • Straż Gminna,
  • Straż Leśna i Parku,
  • zarządzający drogą (w obecności funkcjonariusza uprawnionego do kontrolowania pojazdów).

Już milion Polaków wybrało mtu24.pl – Dołącz do nas!

Kiedy powinniśmy zatrzymać pojazd do kontroli?

Zasady zachowania się podczas kontroli drogowej reguluje ustawa Prawo o ruchu drogowym oraz odpowiednie rozporządzenia. Według obowiązującego prawa na terenie zabudowanym zatrzymać kierowcę może zarówno funkcjonariusz umundurowany, jak i ten w cywilu.

Gdy warunki atmosferyczne są dostateczne, zatrzymania można dokonać:

  • wskazaniem ręką (nie dotyczy funkcjonariuszy nieumundurowanych),
  • tarczą, czyli tzw. lizakiem,
  • sygnałami świetlnymi i komunikatami z urządzeń nagłaśniających, gdy pojazd służb jest w ruchu.

Dodatkowo, w sytuacji ograniczonej widoczności, funkcjonariusz powinien użyć sygnałów świetlnych – latarki z czerwonym światłem lub specjalnego lizaka, który wyposażony jest w elementy odblaskowe i świetlne.

Sygnał zmuszający kierowcę do zatrzymania się powinien zostać podany dostatecznie wcześnie. Tak, by mógł zatrzymać pojazd we wskazanym przez funkcjonariuszy miejscu, w którym pozostawienie auta nie będzie stwarzać niebezpieczeństwa dla innych uczestników ruchu drogowego.

Policjanci mogą też nakazać kierowcy, by ten pojechał za nimi, aby zatrzymać się tam, gdzie na pewno nie dojdzie do sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu uczestników ruchu.

Co ważne – policjant może zatrzymać się w każdym miejscu na drodze. Nawet w tych formalnie zabronionych. Warunek jest jeden – postój w miejscu zabronionym nie będzie powodował niebezpiecznej sytuacji na drodze.

Jak zachować się podczas kontroli?

Kierowca zatrzymany do kontroli policji lub innych służb powinien przede wszystkim wykonywać polecenia policjanta lub innego funkcjonariusza. Za nieprzestrzeganie tej zasady grozi kara grzywny w wysokości 1000 złotych [1]. Zawsze podczas zatrzymania pojazdu kierujący oraz pasażerowie powinni zachować spokój.

Gdy kierowca zauważy, że do jego pojazdu zbliża się funkcjonariusz, powinien on pozostać w aucie oraz:

  • otworzyć okno
  • trzymać ręce na kierownicy,
  • na polecenie policjanta wyłączyć silnik i włączyć światła awaryjnie,
  • na polecenie funkcjonariusza otworzyć komorę silnika w celu identyfikacji pojazdu.

Następnie to funkcjonariusz powinien dotrzymać zasad zatrzymania i podać swoje imię i nazwisko, stopień służbowy, a także powód zatrzymania. Zatrzymany kierowca może poprosić o okazanie legitymacji służbowej. Natomiast, gdy zatrzymuje nas nieumundurowany policjant, to ma on obowiązek (bez wezwania) okazać dokument tak, żeby kierowca mógł zapoznać się z informacjami potwierdzającymi uprawnienia funkcjonariusza.

W niektórych sytuacjach policjanci nie muszą legitymować się kierowcom. Na przykład podczas rutynowych kontroli trzeźwości, które często są dokonywane na rogatkach miast czy też w innych bardzo uczęszczanych miejscach. Brak obowiązku legitymowania się ma na celu przyspieszenie procedury badania. Policjant nie musi też pokazywać swojego dokumentu:

  • zaraz po pościgu,
  • gdy jest prawdopodobieństwo, że pojazd pochodzi z kradzieży,
  • osoby poruszające się samochodem są podejrzane o popełnienie przestępstwa.

Co może zostać poddane kontroli przez funkcjonariusza?

Najczęstszą przyczyną zatrzymania kierowcy jest popełnienie wykroczenia w ruchu drogowym. Jednak to nie jest jedyny powód, który może skutkować kontrolą drogową. Policja może nas poddać rutynowej kontroli drogowej – nawet wtedy, gdy nie ma jednoznacznych dowodów na to, że kierowca popełnił wykroczenie. W trakcie kontroli policjant może m.in.:

  • sprawdzić trzeźwość kierowcy,
  • sprawdzić stan techniczny pojazdu, ładunek i masę.

W obu przypadkach może zabronić dalszej jazdy, jeśli stan techniczny pojazdu nie spełnia warunków lub kierowca jest pod wpływem alkoholu. Pamiętajmy również, że do radiowozu udajemy się wyłącznie po poleceniu funkcjonariusza.

Obecnie coraz większy nacisk kładziony jest na cyfryzację, a co za tym idzie, kierowcy muszą wozić przy sobie coraz mniej dokumentów. Niestety, czasem prowadzi to do sytuacji, kiedy nie mamy żadnego z nich – w przypadku prowadzenia auta zawsze warto posiadać prawo jazdy oraz dowód osobisty. Dzięki temu kontrola drogowa przebiegnie dużo sprawniej.

Policjant sprawdzi ważność ubezpieczenia OC i dane z dowodu rejestracyjnego w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK) na podstawie numeru rejestracyjnego pojazdu lub naszego numeru PESEL.

 

[1] Źródło: https://serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/artykuly/8323911,2022-taryfikator-mandaty-wykroczenia-drogowe-kary-grzywny.html